* موشک‌های کروز از 1970 به بعد با رشد سریع میکروپردازنده‌ها و موتورهای توربوفن، که نوعی از موتورهای جت هستند،‌ پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند.‌ با اینکه مدت زمان طولانی پرواز این موشک‌ها می‌تواند باعث انحراف آنها از مسیر اصلی‌شان شود، کروزها می‌توانند از طریق دریافت اطلاعات مربوط به پَستی و بلندی‌های زمین، سامانه موقعیت‌یاب جی.پی.اس و ارسال امواج برای شناسایی موقعیت خودشان و نسبتشان با هدف تعیین‌شده، هدایت‌پذیر باشند و مسیر خود به سمت هدف را اصلاح کنند.

* روسیه در حمله‌های اخیر موشکی خود به مواضع داعش،‌ از نسل جدیدی از موشک‌های کروز استفاده کرده است که کلوب (KLUBE) نام دارند. این سیستم جدید موشکی می‌تواند با تغییر موتور و سیستم هدایتی‌اش،‌ مأموریت‌های مختلفی را به عهده بگیرد. در مجموع پنج نوع مختلف از این موشک‌ها ساخته شده است که دوتای آن ضد کشتی،‌ دو نوع دیگر ضد زیردریایی و یک نوع آن برای حمله به اهداف زمینی طراحی شده است.

* بعضی از این موشک‌های نسل جدید برای شلیک از کشتی‌های جنگی کاربرد دارند و برخی توسط زیردریایی‌ها شلیک می‌شوند. این موشک‌ها، هم می‌توانند برای هدف قراردادن اهداف نزدیک ساحل استفاده شوند و هم می‌توانند با دستیابی به سرعت مافوق صوت، اهدافی در فاصله‌های بیشتر را تخریب کنند.

* موشک‌هایی که در حمله اخیر روسیه به مواضع داعش استفاده شده است، از ترکیب هدایت داخلی و هدایت ماهواره‌ای استفاده می‌کنند تا بتوانند مسافتی را که می‌تواند تا 2500 کیلومتر باشد طی کنند. این موشک‌ها برای رسیدن به سرعت مافوق صوت نیز از موتورهای توربوجت استفاده می‌کنند.

* یکی از دلایل برخی انتقادات غرب به حمله‌های موشکی روسیه به سوریه این است که نسل جدید موشک‌های کروز روسیه اولین‌بار است که مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موشک‌ها در مأموریت خود مسافتی 1500 کیلومتری را طی کرده‌اند و آن‌طور که مقامات نظامی در روسیه اعلام کرده‌اند،‌ تمام آن‌ها به اهداف تعیین‌شده در رقه که تحت کنترل داعش است و ادلب که تحت کنترل جبهه النصره، شاخه نظامی القاعده در سوریه است،‌ برخورد کرده‌اند.‌

* روسیه کشتی‌هایی را که در این مأموریت خاص مورد استفاده قرار گرفته‌اند، معرفی نکرده است اما در دریای خزر، دو ناوچه ژیپارد (Gepard) و شش ناوچه بویان (Buyan) توانایی شلیک این موشک‌ها را دارند. منابع نظامی می‌گویند موشک‌هایی که در این عملیات شلیک شده‌اند از جایی در نزدیکی بندر آستاراخان حرکت کرده‌اند.

* موشک‌های کروز بر حسب اینکه از زمین، ‌هوا یا دریا شلیک شوند،‌ با یکدیگر متفاوت هستند و به پرتابگرهای متفاوت نیاز دارند اما نکته مهم در مورد خانواده کلوب این است که انواع گوناگون این موشک‌ها را می‌توان با پرتابگرهای مشابه پرتاب کرد.

* با اینکه روسیه موشک‌های خود را از دریای خزر شلیک می‌کند،‌ نیاز دارد که از ایران و عراق برای عبور این موشک‌ها از حریم هوایی این دو کشور اجازه بگیرد.

* استفاده روسیه از نسل جدید موشک‌هایش نشان می‌دهد این کشور بار دیگر توانسته است به تکنولوژی‌ای که تا پیش از این به نظر می‌رسید تنها در اختیار آمریکاست، دست پیدا کند.

* روس‌ها با بهره‌گیری از موشک‌های هدایت‌شونده به جای هواپیما،‌ هم از بروز تلفات نظامی در این حمله‌ها جلوگیری کرده و هم حمله به یک هدف خاص بدون قرار گرفتن در معرض حملات ضدهوایی را ممکن کرده‌اند. با وجود اینکه داعش به برخی موشک‌های زمین به هوای قابل حمل توسط انسان و عمدتاً روسی و توپ‌های ضدهوایی مسلح است، به هر حال سیستم دفاع ضدهوایی این گروه آن‌قدرها قوی نیست و روسیه روش‌های پیشرفته‌ای برای حفاظت هواپیماهایش از چنین سلاح‌هایی دارد؛ اما به نظر می‌رسد برای روسیه هیچ دلیلی وجود ندارد که بخواهد هواپیماها و خلبان‌هایش را در چنین مأموریت‌هایی دخیل کند، آن هم زمانی که گزینه جایگزین آن وجود دارد. با این وجود، حمله‌های موشکی کروز به مواضع داعش، مکمل حمله‌های هواپیماهای سوخو است که به اهداف متحرک مانند تانک‌ها و توپخانه‌ها حمله می‌کنند.

* ردگیری یا انهدام موشک‌های مافوق‌صوت کروز، بسیار دشوار و گاه غیرممکن است؛ بنابراین این موشک‌ها غافلگیرکننده‌ترند. بر همین اساس، داعش حالا می‌داند که با شروع حمله‌های موشکی به قلمروش،‌ در هر زمانی بدون هشدار قبلی مورد تهدید است.

* با اینکه اخیراً مقامات ناتو از حضور پررنگ‌تر کشتی‌های نظامی روسیه در شرق دریای مدیترانه خبر داده‌اند که طبیعتاً می‌تواند سوریه را در تیررس خود داشته باشد، اما روسیه باز هم ترجیح داده است موشک‌های خود را از مسافت دورتری در دریای خزر به سمت سوریه شلیک کند.

* به نظر می‌رسد انتخاب دریای خزر برای حمله به سوریه بر مبنای شرایط سیاسی صورت گرفته است؛ چراکه آمریکا و متحدان منطقه‌ای او قدرت بسیار زیادی در مدیترانه دارند و شلیک موشک‌های کروز از دریای خزر، روسیه را از هماهنگی با آن قدرت‌ها بی‌نیاز می‌کند.

منبع: ایسنا - فاطمه کریمخان